Data:14.05.21r. kl.5.
Temat:Paprotniki.
1.Środowisko życia paprotników.
Większość paprotników żyje na lądzie w miejscach zacienionych i wilgotnych tj: lasy, łąki nad brzegami jezior i rzek.
Do paprotników zaliczamy:
- paprocie
- skrzypy
- widłaki
2.Budowa paproci.
korzenie,kłącze – podziemna łodyga,młode liście,dojrzałe liście, zarodnie z zarodnikami.
3.Budowa skrzypów.
4.Budowa widłaków.
5.Jak rozmnażają się paprocie?
a).Latem powstawanie zarodni pod spodem dojrzałych liści,
b). Wysypywanie się zarodników z zarodni i kiełkowanie,
c).Powstawanie przedrośla w kształcie serca,
d). Na przedroślu wytwarzają się plemnie z plemnikami i rodnie z komórka jajową,
e).Następuje zapłodnienie czyli plemnik przepływa w kropli wody do komórki jajowej i powstaje zygota.
f).Następuje wzrost i rozwój nowej paproci.
2.Znaczenie paprotników:
| Znaczenie paprotników w przyrodzie | Znaczenie paprotników dla człowieka |
| 1.Są składnikiem runa leśnego. | 1.Z olbrzymich paprotników drzewiastych powstały w przeszłości pokłady węgla kamiennego. |
| 2.Są miejscem życia wielu drobnych zwierząt. | 2.Mają znaczenie dekoracyjne w domach i ogródkach. |
| 3.Stanowią schronienie dla zwierząt leśnych. | 3.Są źródłem substancji leczniczych np. skrzypy |
| 4. Są pokarmem dla wielu zwierzat np.sarny, jelenie, żubry. | 4.Są uciążliwymi chwastami w ogródkach i na polach np.skrzypy. |
Na podsumowanie wiadomości o paprotnikach bejrzyjcie filmik.
Data:07.05.21r. kl.5 .
Temat:Znaczenie mchów w przyrodzie i dla człowieka.
Obejrzyj filmik, następnie przepisz tabelkę do zeszytu.
| Znaczenie mchów w przyrodzie | Znaczenie mchów dla człowieka |
| 1.Są organizmami pionierskimi, ponieważ mają małe wymagania życiowe | 1.Torf wykorzystywany jest jako ziemia torfowa w ogrodnictwie |
| 2. Biorąudział w tworzeniu gleby | 2.Z torfu robi się borowinę wykorzystywaną w celach leczniczych |
| 3.Magazynują duże ilości wody | 3.Brykiety torfowe służą jako materiał opałowy |
| 4.Zapobiegają powodziom | 4. Z torfu robi się różne lekarstwa |
| 5.Zapobiegają wysychaniu gleby, bo gromadzą wodę | 5.Torf jest składnikiem wielu kosmetyków |
| 6. Są schronieniem dla zwierząt tj.: pająki, ślimaki, mrówki, | 6.Mchy zarastają łąki i pastwiska- działanie negatywne |
| 7. Są pokarmem dla zwierząt tj.:sarny, jelenie, | 7. Przyczyniają się do zabagniania pastwisk co uniemożliwia wypasanie na nich bydła |
| 8. Niektóre ptaki wykorzystują je do budowy gniazd | |
| 9.Są głównym składnikiem torfowisk – mchy torfowce |
Praca domowa
Jeśli znajdziesz wysuszony mech, to zrób doświadczenie, opisane na stronie 118 w podręczniku lub pokazane na filmie.
Nie musisz używać kolby, wystarczy, że na jednym małym talerzyku położysz wysuszony mech – to będzie próba kontrolna.
Na drugi talerzyk nalej wody i włóż tam mech na 2 godziny – to będzie próba badawcza.
Po upływie tego czasu sprawdź, czy mech wchłonął nalaną wodę z talerzyka.
Następnie wyciągnij wniosek- czy mchy mają zdolność wchłaniania wody z otoczenia?
Wniosek zapisz w zeszycie.
Data:23.04.21r.kl. 5.
Temat: Mchy-budowa i rozmnażanie.
Na dzisiejszej lekcji poznamy budowę i rozmnażanie się mchów.
Podaję Wam link do filmu o budowie i rozmnażaniu mchów.
Obejrzyjcie go.
Wiadomości o znaczeniu mchów i doświadczenia zrobimy na następnej lekcji.
Po obejrzeniu filmu zróbcie notatkę w zeszycie.
1.Środowisko życia mchów to miejsca zacienione i wilgotne tj.
- warstwa runa leśnego
- pnie i gałęzie drzew
- szczeliny skalne
- rzeki i jeziora np. zdrojek pospolity
- porastają łąki i trawniki
Mchy nie występują w wodach słonych czyli w morzach i oceanach.
2.Wiadomości ogólne o mchach:
-są organowcami, ponieważ wykształciły prymitywne organy np. listki
-nie mają tkanek przewodzacych i wzmacniających, dlatego mają kilkanaście cm wysokości
-tworzą darnie
-rozmnażają się przez zarodniki, tak jak grzyby
–są organizmami pionierskimi, czyli mają małe wymagania co do podłoża
3.Budowa mchu płonnika.
Przerysuj rysunek mchu do zeszytu ze str.116 i podpisz:chwytniki, ulistniona łodyżka, trzonek, zarodnia, zarodniki.
Rysunek
4.Cykl rozwojowy mchu.
Przeanalizuj podane podpunkty z rysunkiem na str.117
a). ulistnione łodyżki wytwarzają:
-plemnie, gdzie są plemniki
-rodnie, gdzie jest komórka jajowa
b).zapłodnienie odbywa się w kropli wody
c).wzrost i rozwój trzonka z zarodnią
d)wytwarzanie zarodników
e) kiełkowanie zarodników i cylk rozwojowy powtarza się od początku.
Praca domowa.
Przeczytaj dokładnie temat i naucz się wiadomości ze str.115- 117 z podręcznika.
Na następnej lekcji będziemy dalej poznawać wiadomości o mchach i ich znaczeniu.
Data:09.04.21r. kl.5
Temat: Utrwalenie wiadomości z działu 4- karta pracy.
Wypełnij kartę pracy i odeślij ją do oceny do czwartku16.04.20r. włącznie.
1.Wymień jakie funkcje ma korzeń:
a.
b.
2.Wymień jakie strefy występują w budowie zewnętrznej korzenia.
a.
b.
c.
d.
3.Opisz czym charakteryzuje się system korzeniowy wiązkowy i palowy oraz podaj po jednym przykładzie rośliny, u której występuje ten system.
a. system palowy-
b. system wiązkowy-
4.Wymień 3 funkcje łodygi:
a.
b.
c.
5.Podaj jakie znasz 2 rodzaje pędów z przykładami roślin, u których występują:
a.
b.
6.Czym charakteryzują się węzły na łodydze?
……………………………………………………………………………………………………………………..
7.Czym charakteryzują się międzywęźla na łodydze?
………………………………………………………………………………………………………………………
8.Podaj funkcje liścia:
a.
b.
c.
9.Czym charakteryzuje się liść pojedynczy, podaj przykład tego liścia?
……………………………………………………………………………………………………………………
10.Czym charakteryzuje się liść złożony, podaj przykład tego liścia?
…………………………………………………………………………………………………………………….
11.Czym charakteryzują się liście siedzące?
……………………………………………………………………………………………………………………..
12.Wypełnij tabelę:Wymień po 4 przekształcenia korzeni, łodygi i liści z przykładami roslin, u których występują:
| Przekształcenia korzeni z przykładami roślin | Przekształcenia łodygi z przykładami roślin | Przekształcenia liści z przykładami roślin |
| 1 | 1 | 1 |
| 2 | 2 | 2 |
| 3 | 3 | 3 |
| 4 | 4 | 4 |
Data:26.03.21r. kl.5.
Temat lekcji: Liść – wytwórnia pokarmu.
1.Główne funkcje liścia:
- wytwarzanie substancji pokarmowych w procesie fotosyntezy,
- wymiana gazowa przez aparaty szparkowe,
- parowanie wody z rośliny czyli transpiracja.
2. Budowa zewnętrzna liścia.
narysuj liść pojedynczy lipy str.107 i podpisz rysunek wykorzystując następujące pojęcia: blaszka liściowa, nasada liścia, ogonek liściowy.
rysunek
3.Wyjaśnij pojęcia:
- liść ogonkowy -posiada ogonek liściowy
- liść siedzący- nie posiada ogonka
- liść pojedynczy- ma 1 blaszkę liściową np. liść lipy
- liść złożony- ma wiele blaszek liściowych np. liść kasztanowca
4.Różne przekształcenia liści:
a). liście czepne u grochu zielonego
b). liście spichrzowe u cebuli
c).ciernie u kaktusa
d).liście pułapkowe u dzbanecznika
Praca domowa na ocenę.
Termin zrobienia pracy do 09.04.21r
Narysuj rysunek jak wygląda liść od środka ze str. 107 i podpisz rysunek.
Data:12.03.21r. kl.5
Temat:Pęd. Budowa i funkcje łodygi.
1.Pęd składa się z łodygi, liści kwietów i owoców.
Wyróżniamy 2 rodzaje pędów:
a. pęd podziemny np. cebula wystepuje u storczyka
b.pęd nadziemny ma liście, kwiaty, owoce występuje u papryki.
2.Funkcje łodygi:
- utrzymuje liście, kwiaty, owoce,
- przewodzi wodę z solami mineralnymi od korzeni w górę rośliny,
- przewodzi substancje pokarmowe z liści w górę i w dół rośliny.
3.Łodyga roślin zielnych składa się z 3 części:
- pąka wierzchołkowego,
- węzłów- to miejsca z których wyrastają liscie,
- międzywęźli- to miejsca na łodydze między węzłami,
4.Różne przekształcenia łodyg:
a. bulwy np. u ziemniaka
b. kłącza np. u imbiru
c.łodygi czepne, np. u winorośli
d .rozłogi np. u truskawki, poziomki.
Praca domowa
Narysuj ze str.103 rysunek jak wygląda łodyga od środka i podpisz go.
Nie musicie przysyłać mi rysunków, ponieważ wszystkie 3 przyślecie po omówieniu liści.
Data:05.03.21r. kl.5.
Temat:Korzeń – organ podziemny rośliny.
1.Funkcje korzenia:
- utrzymuje roślinę w podłożu
- pobiera z gleby wodę i sole mineralne
2.Strefy w budowie zewnętrznej korzenia:
a. strefa stożka wzrostu- umożliwia wzrost korzenia na długość,
b. strefa wydłużania-komórki rosną na długość,
c. strefa włośnikowa- posiada włośniki, dzięki którym roślina intensywnie pobiera wodę i sole mineralne,
d. strefa korzeni bocznych- utrzymuje roślinę w podłożu.
3.Wyróżniamy 2 systemy korzeniowe:
a. system palowy- charakteryzuje się występowaniem korzenia głównego i wyrastających od niego korzeni bocznych, np. korzeń marchwi, pietruszki.
b. system wiązkowy- charakteryzuje się występowaniem pęku jednakowej długości i grubości korzeni przybyszowych np. u pora, u cebuli.
4.Przekształcenia korzeni:
- korzenie spichrzowe, np. u marchewki, pietruszki, buraka, rzodkiewki
- korzenie podporowe, np. u kukurydzy
- korzenie czepne, np. u bluszczu
- korzenie ssawki, np. u jemioły
Praca domowa
Narysuj z podręcznika rysunek ze str.99. Jak wygląda korzeń od środka i podpisz rysunek.
Data:26.02.21r kl.5.
Temat:Tkanki roślinne.
1.Tkanka jest to zespół komórek o podobnej budowie i spełniających tą samą funkcję.
2.Rodzaje tkanek:
I.tkanki twórcze, inaczej merystemy-komórki ich stale się dzielą i umożliwiają roślinom wzrost.
a. stożek wzrostu korzenia-powoduje wzrost korzenia na długość.
b. stożek wzrostu łodygi- powoduje wzrost łodygi na długość.
c.miazga– powoduje wzrost korzenia i łodygi na grubość ( szerokość)
II. tkanki stałe– nie mają zdolności dzielenia się.
a.tkanka okrywająca- okrywa różne części rośliny.
- skórka na korzeniu– posiada włośniki, którymi pobiera wodę i sole mineralne.
- skórka na pędzie-warstwa woskowej substancji chroni przed utratą wody.
- skórka na liściach – posiada chloroplasty, potrzebne do fotosyntezy i aparaty szparkowe potrzebne do wymiany gazowej.
- korek-występuje u roślin drzewiastych, zbudowany z komórek wypełnionych powietrzem, chroni przed uszkodzeniami i niską temperaturą.
b. tkanka miękiszowa- gromadzi różne substancje w roślinie.
- miękisz asymilacyjny- zawiera chloroplasty i przebiega w nim fotosynteza, występuje w liściach i zielonych częściach rośliny.
- miękisz zapasowy– gromadzi różne substancje np. barwniki w płatkach kwiatów lub substancje pokarmowe w cebulach, bulwach.
- miękisz zasadniczy-wypełnia wolne przestrzenie między innymi tkankami.
c. tkanka przewodząca- transportuje różne substancje po roślinie.
- Drewno- zbudowane z długich martwych komórek, transportuje wodę i sole mineralne z korzenia w górę rośliny.
- Łyko- zbudowane z długich komórek, których ściany poprzeczne przypominają sita, transportuje ono substancje pokarmowe z liści do pozostałych części rośliny.
d.tkanka wzmacniająca-chroni roślinę przed złamaniem, zgnieceniem i rozerwaniem.
- Twardzica-występuje w łupinie orzecha włoskiego, żołędzi- chroni nasiona.
- Zwarcica– występuje w ogonkach liściowych, nadaje im elastyczność i chroni je przed złamaniem przez wiatr.
Data:19.02.21r. kl.5.
Temat: Powtórzenie wiadomości z działu III – karta pracy na ocenę.
Termin odesłania karty pracy do nastepnej lekcji biologii, czyli do 26.02.21r.
1.Wymień 3 zadania systematyki.
a.
b.
c.
2.Wymień 5 królestw organizmów na Ziemi.
3.Czym jest gatunek?
Gatunek jest…
4.Czym są wirusy i jaką mają budowę?
5.Podaj 3 cechy bakterii.
a.
b.
c.
6.Jakie kształty mogą mieć bakterie?
7.Przedstaw jakie mogą być czynności wykonywane przez bakterie:
a. oddychanie-
b.odżywianie-
c.rozmnażanie-
8.Podaj po 2 przykłady znaczenia bakterii:
w przyrodzie:
1.
2.
dla człowieka:
1.
2.
9.Opisz 4 drogi rozprzestrzeniania się wirusów i bakterii.
a.
b.
c.
d.
10.Podaj choroby przenoszone drogą kropelkową i pokarmową.
Drogą kropelkową:
Droga pokarmową:
11.Wymień protisty jednokomórkowe:
12.Wymień protisty wielokomórkowe:
13.Podaj 3 przykłady znaczenia protistów.
1.
2.
3.
14.Jakie choroby wywołują protisty?
a.
b.
15.Podaj 3 cechy grzybów.
a.
b.
c.
16.Opisz budowę grzybów.
17.Podaj po 3 przykłady znaczenia grzybów:
w przyrodzie:
1.
2.
3.
dla człowieka:
1.
2.
3.
18.Przedstaw 3 sposoby bezpłciowego rozmnażania się grzybów:
a.
b.
c.
19.Jak zbudowane są porosty?
20.Podaj 2 znaczenia porostów:
a.
b.
Data:12.02.21r. kl.5
Temat:Przegląd i znaczenie grzybów.Porosty.
1.Grzyby jadalne: pieczarka,podgrzybek,maślak, koźlarz, borowik szlachetny.
2.Grzyby trujące: wszystkie rodzaje muchomorów np.muchomor czerwony, muchomor zielony, muchomor sromotnikowy ( najbardziej trujący) piestrzenica kasztanowata.
3.Znaczenie grzybów w przyrodzie:
- użyźniają glebę,
- stanowią pożywienie dla zwierząt,
- mogą powodować choroby u zwierzat i roślin np. rdza źdźbłowa
4.Znaczenie grzybów dla człowieka:
- są dodatkiem do potraw,
- drożdże służą do wypieku pieczywa i ciast, oraz do wyrobu alkoholu
- do produkcji serów pleśniowych
- do produkcji antybiotyków np. z pędzlaka wytwarzamy penicylinę.
- pleśnie niszczą żywność
- grzyby trujace stanowią zagrożenie dla zdrowia
- hubiak pospolity jest pasożytem drzew
5.Budowa porostów.
Porosty składają się z dwóch składników:
a. ze strzępek grzyba, które budują ciało porostu i pobierają z gleby wodę i sole mineralne,
b. z glonów, które prowadzą proces fotosyntezy i nadaja kolor porostom.
6.Znaczenie porostów:
- są organizmami pionierskimi– czyli jako pierwsze zasiedlają nowe środowiska,
- są wskaźnikami zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, tworzą skalę porostową.
Data:05.02.21r. kl.5.
Temat:Budowa i czynności życiowe grzybów.
1.Budowa grzybów.
Grzyby mogą być jednokomórkowe lub wielokomorkowe. Ich ciało nazywane jest grzybnią i zbudowane jest ze strzępek, czyli cienkich, długich nitek.
a. grzyby jednokomórkowe:
- drożdże- mają komórki mikroskopijnych rozmiarów
- pleśniak- zbudowany z jednej długiej rozgałęziającej się strzępki
b.grzyby wielokomórkowe:
- grzyby kapeluszowe np. koźlarz, kania, borowiki, pieczarki,
ciało ich nazywane owocnikiem zbudowane jest z luźnych strzępek w glebie, z trzonu i z kapelusza. Pod kapeluszem mogą znajdować się blaszki lub rurki w których powstaja zarodniki grzybów.
2.Czynności życiowe grzybów:
a. odżywianie:
- cudzożywne np.zrywka żywi się szczątkami organizmów
- pasożyty np.rdza źdźbłowa pasożytuje na zbożach tworzac rdzawe plamy
- mikoryza- jest to ścisły związek grzybów z drzewami np. borowików z dębami
b.oddychanie:
- tlenowe-tak oddycha większość grzybów kapeluszowych
- beztlenowe( fermentacja)- tak oddychaja drożdże
c.rozmnażanie:
- płciowo za pomocą komórek rozrodczych
- bezpłciowo- przez pączkowanie np. drożdże
- przez fragmentację grzybni np. pleśń
- przez zarodniki wewnętrzne np. purchawka, lub
- przez zarodniki zewnętrzne np. grzyby kapeluszowe
Data:29.01.21r. kl.5.
Temat: Różnorodność protistów.
1.Cechy protistów:
- zbudowane z komórek przypominających komórki roślinne , zwierzęce lub grzybowe,
- mogą być jedno lub wielokomórkowe,
- żyją we wszystkich środowiskach np. w wodzie,w glebie, mogą być pasożytami,
- oddychają tlenowo lub beztlenowo,
- są samożywne i cudzożywne,
- rozmnażają się płciowo i bezpłciowo,
2.Protisty jednokomórkowe:
a. pantofelek- przypomina komórkę zwierzęcą, żyje w wodach słodkich,jest drapieżnikiem, poluje na bakterie,rozmnaża się przez podział poprzeczny.
b. euglena zielona-przypomina komórkę roślinną, ponieważ posiada chloroplasty i prowadzi proces fotosyntezy, jest samożywna,występuje w wodach słodkich,rozmnaża się przez podział podłużny.
c.świdrowce– pasożytnicze protisty wywołują groźną chorobę- śpiączkę afrykańską
d.okrzemki- mają krzemionkowe pancerzyki złożone z wieczka i denka, które są pięknie zdobione.
e.śluzowce-przypominają komórkę grzyba,występują w wilgotnych miejscach,są cudzożywne,żywią się szczątkami organizmów.
3.Protisty wielokomórkowe
a. morszczyn-żyje w Bałtyku,w swojej budowie ma pęcherze wypełnione powietrzem, które pomagają w utrzymywaniu się na wodzie, posiada chloroplasty, jest samożywny,
b. listownica-żyje w wodach słonych, np. w Bałtyku, tworzy podwodne łąki, wyglądem przypomina rośliny lądowe, jest samożywna,rozmnaża się płciowo i bezpłciowo,
4.Znaczenie protistów
- dostarczają tlenu w wodzie,są pokarmem dla innych organizmów,
- protisty, żyjące w żołądku krów, pomagają im trawić pokarm roślinny zawierający celulozę,
- protisty morskie są wykorzystywane do przyrządzania sushi i innych dań
- protisty pasożytnicze wywołują groźne choroby np.malarię w Afryce, Azji, Ameryce,przenoszoną jest przez komara widliszka, który żywi się krwią ssaków i przenosi zarodźca malarii,
- Koty mogą przenosić protisty, które wywołują toksoplazmozę.
Praca domowa na ocenę- narysować z podręcznika pantofelka str.76 i euglenę zieloną str. 77 i podpisać rysunki tak jak w podręczniku. Czas wykonania pracy i odesłania nauczycielowi do następnej lekcji biologii( piątek 05.02.21r.)
Data:22.01.21r. kl.5.
Temat: Drogi rozprzestrzeniania się wirusów i bakterii.
| Droga kropelkowa | Droga pokarmowa | Droga płciowa | Przez krew |
| Drobnoustroje są przenoszone podczas kaszlu, kichania,w kropelkach śliny | Drobnoustroje przenoszone są z wodą lub w pokarmach | Drobnoustroje są przenoszone podczas kontaków płciowych | Drobnoustroje są przenoszone do krwi przez uszkodzoną skórę |
| Choroby wirusowe: grypa, ospa wietrzna,odra, różyczka,świnka | Choroby wirusowe: AIDS | ||
| Choroby bakteryjne:gruźlica | Choroby bakteryjne: salmonelloza | Choroby bakteryjne: tężec, borelioza |
Data:18.12.20r. kl. 5
Temat :Wirusy i bakterie- czynności życiowe i znaczenie.
- Czym są wirusy?
Wirusy są to małe cząstki zakaźne,które potrafią wnikać do organizmu i wywoływać choroby.Wirusy zbudowane są z otoczki białkowej i kwasu nukleinowego DNA lub RNA.Wirusów nie zaliczamy do organizmów ponieważ:
- nie mają budowy komórkowej
- nie wykazują czynności życiowych
Wirusy są bezwzględnymi pasożytami , ponieważ namnażają się w komórce gospodarza, niszczą ją i atakują inne komórki.
Cechy bakterii:
- nie mają jądra komórkowego tylko nić DNA
- są otoczone ścianą komórkową
- bakterie żyją na lądzie, w wodzie i w powietrzu
- bakterie mają różnorodne kształty: bakterie kuliste(dwoinki, paciorkowce, gronkowce), bakterie podłużne i bakterie spiralne.
Czynności życiowe bakterii.
a. odżywianie się :
są cudzożywne, są pasożytami i wywołują chroby np. anginę,boreliozę lub są samożywne.
b. oddychanie:
oddychają tlenowo i beztlenowo
c. rozmnażanie:
rozmnażają się bezpłciowo przez podział komórki.
Znaczenie bakterii w przyrodzie.
a. uczestniczą w tworzeniu gleby,
b.bakterie pasożytnicze powoduję choroby zwierząt i roślin.
Znaczenie bakterii dla człowieka.
a.bakterie mlekowe są wykorzystywane do produkcji serów, kefirów,jogurtów oraz kiszonej kapusty i ogórków.
b. rozkładają zanieczyszczenia w oczyszczalniach ścieków
c.wytwarzają niektóre leki np. antybiotyki
d.bakterie symbiotyczne tj. pałeczka okrężnicy żyją w jelicie grubym człowieka i produkują witaminy B i K
e. bakterie szkodliwe powodują gnicie owoców i warzyw oraz wywołują choroby u ludzi.
Data:11.12.20r. Kl 5.
Temat: Klasyfikacja organizmów.
1.Czym zajmuje się systematyka?
Systematyka jest dziedziną biologii, która zajmuje się:
- podziałem organizmów na mniejsze grupy,ich klasyfikowanie
- opisywaniem organizmów,
- nadawaniem im nazw.
Grupy, na które systematycy dzielą organizmy nazywamy jednostkami klasyfikacji biologicznej.
Pierwszy system klasyfikacji opracował szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w XVIII wieku.Był to system sztuczny, ponieważ przyrodnik brał pod uwagę wyłącznie podobieństwo budowy organizmów.
Obecnie obowiązuje system klasyfikacji naturalny, który bierze pod uwagę pokrewieństwo organizmów.Metodą określania pokrewieństwa organizmów jest badanie DNA.
2.Pięć królestw organizmów żyjących na Ziemi.
1.Bakterie
2.Protisty
3.Rośliny
4.Grzyby
5.Zwierzęta
3.Czym jest gatunek?
Gatunek to podstawowa jednostka klasyfikacji organizmów.
Nazwa gatunku składa się z 2 wyrazów:pierwszy wyraz to nazwa rodzaju, a drugi wyraz określa cechę charakterystyczną dla danego gatunku.
np.wiewiórka pospolita, wiewiórka szara.
4.Czym jest klucz do oznaczania gatunków?
Klucze do oznaczania gatunków, są to książki zawierające krótkie opisy organizmów.
5. Klasyfikacja zwierząt i roślin – podręcznik str.64 i 65.
Data:27.11.20r. kl. 5
Temat:Sposoby oddychania organizmów.
1.Na czym polega oddychanie komórkowe?
Oddychanie komórkowe przebiega w każdej komórce i polega na uwolnieniu energii z pokarmu.
2.Wyróżniamy 2 rodzaje oddychania:
a. oddychanie tlenowe – zachodzi z udziałem tlenu, w mitochondrium każdej komórki i przebiega u większości organizmów np. u człowieka,u roślin, u zwierząt.
b. oddychanie beztlenowe- zachodzi bez udziału tlenu,w cytozolu każdej komórki i nazywa się fermentacja. Przebiega u niektórych bakterii, grzybów i pasożytów wewnętrznych.
3.Na czym polega wymiana gazowa?
Wymiana gazowa polega na dostarczaniu organizmowi tlenu i usuwaniu dwutlenku węgla.
U niektórych zwierząt wymiana gazowa przebiega;
- całą powierzchnią ciała np. u meduzy, u dżdżownicy
- za pomocą płuc np. u psa, u człowieka
- za pomocą skrzeli np. u ryb, u raka
- za pomocą aparatów szparkowych np. u roślin
4.Wyróżniamy 2 rodzaje rozmnażania:
a. rozmnażanie płciowe– biorą w nim udział 2 organizmy rodzicielskie, które wytwarzają komórki rozrodcze, czyli gamety( plemnik i komórkę jajową)np. u człowieka, psa, kota.
b. rozmnażanie bezpłciowe-bierze w nim udział 1 osobnik i nie ma komórek rozrodczych np.u tulipana przez cebulki, u ziemniaka przez bulwy.
Praca domowa
Proszę przepisać lub wkleić notatkę i nauczyć się tego tematu.
Wypełnijcie kartę pracy i przygotujcie się do sprawdzianu.
Data:27.11.20r. Karta pracy na ocenę. Kl 5.
Powtórzenie wiadomości- przygotowanie do sprawdzianu: samożywność, cudzożywność, sposoby oddychania i rozmnażania organizmów.
1.Na czym polega proces fotosyntezy?(0-1p)
2.Jakie organizmy przeprowadzają fotosyntezę:(0-1p)
3.W jaki sposób roślina wykorzystuje substancje pokarmowe?(0-3p)
a.
b.
c.
4.Wymień czynniki, które wpływają na proces fotosyntezy:(0-5p)
5.Wymień po 3 przykłady:(0-5p)
a. roślinożerców…
b. mięsożerców(drapieżców)…
c.wszystkożerców…
d.pasożytów wewnętrznych…
e.pasożytów zewnętrznych…
5.Napisz za pomocą słów przebieg procesów:(0-3p)
Fotosyntezy:
Oddychania tlenowego:
Fermentacji:
6.Jakie znasz 2 rodzaje rozmnażania organizmów?(0-1p)
7.Podaj po 2 przykłady organizmów rozmnażających się:(0-2p)
- płciowo-
- bezpłciowo-
Data:13.11.2020r. kl. 5.
Temat: Samożywność.
1.Jakie organizmy zaliczamy do organizmów samożywnych?
Organizmami samożywnymi nazywamy organizmy, które samodzielnie w swoim organizmie wytwarzają pokarm w procesie fotosyntezy.Są to:
- rośliny
- niektóre protisty
- nieliczne bakterie
2.Czym jest fotosynteza?
Fotosynteza to proces, w którym z dwutlenku węgla i wody, z udziałem światła i zielonego barwnika( chlorofilu), powstają substancje pokarmowe( glukoza) i tlen.
Przebieg fotosyntezy możemy przedstawić w następujący sposób:
przepiszcie z podręcznika wiadomości zawarte w białej ramce na dole strony 40.
3.Jak roślina wykorzystuje substancje pokarmowe?
- jako źródło energii- np. do wykonywania ruchów rośliny,
- jako związki do budowy ciała- dzieki temu rośliny mogą rosnąć,
- jako substancje zapasowe- np.ziemniak gromadzi w bulwach skrobię
4.Czynniki, które wpływają na intensywność procesu fotosyntezy.
- światło
- dwutlenek węgla
- woda
- temperatura
- sole mineralne
5.Ciekawostka: Niektóre samożywne bakterie do wytwarzania pokarmu nie wykorzystują energii słonecznej, tylko energię chemiczną i proces ten nazywa się chemosyntezą np. bakterie żyjące na dnie oceanów przy gorących gejzerach.
Data:20.11.20r. kl. 5
Temat: Cudzożywność.
1.Wyróżniamy 3 grupy organizmów cudzożywnych:
a.organizmy, które zjadają inne organizmy:
- Roślinożercy-krowy,konie, owce, żubry, jelenie, sarny,zebry,wiewiórka,motyle
- Mięsożercy-drapieżniki to:lew, lampart,tygrys,puma,orzeł, jastrząb,sowa oraz padlinożercy:hieny, sępy.
- Wszystkożercy-zjadają pokarm roślinny i zwierzęcynp. niedźwiedź, dzik, świnia,szczur,człowiek
b.pasożyty odżywiające się kosztem swoich żywicieli:
- pasożyty zewnętrzne np. kleszcze,komary,wszy, pchły, pijawki, a wśród roślin:kanianka pospolita,zaraza żółta.
- pasożyty wewnętrzne np. tasiemce, glista ludzka, owsiki, włosień kręty,
- półpasożyty -jemioła- pobiera od żywiciela wodę i sole mineralne, sama wytwarza pokarm w procesie fotosyntezy
c.organizmy odżywiające się szczątkami roślin i zwierząt:
- dżdżownica- trawi szczątki we wnętrzu ciała
- bakterie i grzyby-trawią szczątki na zewnatrz ciała
Praca domowa
Proszę przepisać lub wkleić notatkę do zeszytu i nauczyć się tematu z podręcznika od str.44 do 48.